زمانی که من و برونو برنامه سفر به پاکستان را قطعی کردیم و به دوستان و خانواده‌مان گفتیم، خیلی‌ها بدون رودرواسی از ما پرسیدند که آیا ما دیوانه هستیم. بعضی‌ها هم محترمانه تر پرسیدند «حالا چرا پاکستان». آنها بیشتر نگران ما بودند و مطمئن نبودند که ما در پاکستان امنیت داریم یا نه؟
اگر شما این مطلب را برای خواندن انتخاب کردید، حس می‌زنم که حتما قصد سفر به پاکستان را دارید و اینجا هستید تا اطلاعات بیشتری جمع کنید و سفرتان را بهتر برنامه‌ریزی کنید. باید بگویم که مطلب درستی را انتخاب کردید.
من نه تنها در این مطلب از تجربه‌های شخصی سفرم به پاکستان می‌گویم بلکه تمام نکاتی که باید برای برنامه ریزی سفر پاکستان بدانید در اینجا خواهید خواند.
آیا پاکستان برای سفر امن است؟
زمانی که سفر ما در پاکستان شروع شد و من اولین استوری را در اینستاگرام منتشر کردم، با پیام‌های زیادی بمباران شدم که بیشتر این پیام‌ها این سوال را می‌پرسیدند پاکستان خطرناک نیست؟ آیا سفر به پاکستان امن است؟
انگار مهم نبود که دوستان من در استوری‌های من از پاکستان چه می‌دیدند. آنگار آنها می‌خواستند حتما از زبان من بشنوند که پاکستان هم می‌تواند مقصد زیبایی برای سفر و گردشگری باشد. از آنجا که این سوال همه کسانی است که فکر سفر به پاکستان در سرشان است، بگذارید با جواب دادن به این سوال، این مطلب را شروع کنم.
اگر برنامه سفر به پاکستان دارید، حتما یادتان باشد که سفر به پاکستان نیاز به تحقیقات زیادی دارد، خیلی بیشتر از مقاصد و کشورهای دیگری که به آن سفر کرده‌اید. شما حتما باید با ذکاوت و دقت برنامه سفر و مکان‌هایی را انتخاب کنید.
همه مناطق پاکستان مثل هم نیستند، به همین دلیل باید اخبار مربوطه به منطقه‌ای که در برنامه سفرتان هست را باید با دقت گوش بدهید و درباره وضعیت آن منطقه مطلع باشید. در بعضی از مناطق پاکستان درگیری وجود دارد، در برخی از نقاط هم نزاع‌های قومی و سیاسی.
از همه این مسائل که بگذریم، بسیاری از نقاط پاکستان در بسیاری از مواقع حوادث و بلایای طبیعی از جمله سیل و زلزله اتفاق می‌افتد، چرا که پاکستان یک کشور زلزله‌خیز است.
بیشتر مناطق پاکستان برای سفر امین است، اما عقل حکم می‌کند که در سفر به پاکستان حتما از یک راهنمای سفر محلی استفاده کنید، چون اطلاعات زیادی در مورد همه مناطق این کشور در اینترنت پیدا نخواهید کرد. مردم محلی به امنیت مناطق مختلف بیشتر واقف هستند.
ما از یک شرکت مسافرتی در لندن که تورهای پاکستان را برگزار می‌کردند کمک خواستیم و از آنها تور نخریدیم اما به ما راهنمای تور محلی معرفی کردند که از روز اول سفرمان در اسلام‌آباد تا پایان سفر ما را همراهی کرد. ما بدون هیچ مشکلی به شمال غربی پاکستان منطقه دره‌های کالاش در نزدیکی مرز افغانستان رفتین و برگشتیم.
در طی سفر هیچ وقت ما احساس ناامنی نکردیم، با اینکه ایست‌های بازرسی پلس‌های مسلح در مسیر بسیار بسیار زیاد بود. در بعضی از مناطق پاکستان، پلیس توریست‌ها را اسکورت می‌کند. ما فقط برای بازدید از معبد بودا در سوات یک پلیس مسلح را به عنوان اسکورت داشتیم، اما در بقیه سفر تنها و با راهنمای سفرمان بودیم.
گرفتن ویزای پاکستان
پاکستان به تازگی شروع به تسهیل کردن سفر گردشگران خارجی به کشورش کرده است. از همین رو سیستم جدید ویزا را راه‌اندازی کرده که به شهروندان ۱۷۵ کشور جهان از جمله ایران اجازه می‌دهد به صورت آنلاین برای ویزای پاکستان اقدام کنند. شما می‌توانید به راحتی به این سایت مراجعه کنید. بعد از ثبت نام، مدارک خود را اسکن کنید و در همان وب‌سایت آپلود کنید و بعد از پرداخت پول منتظر ویزای خود باشید.
پروسه اقدام برای ویزا خیلی راحت است، اما این سیستم ویزای آنلاین پاکستان خیلی جدید است. به همین دلیل شاید از شما بخواهند که اصل مدارک خود را به سفارت پاکستان در کشوری که هستید ببرید.
زمانی که ما مدارک خود را آپلود کردیم و برای ویزا اقدام کردیم، یک هفته بعد به سفارت پاکستان در لندن برای مصاحبه دعوت شدیم. البته مصاحبه نبود و ما فقط اصل پاسپورتمان را نشان دادیم و گفتند ویزای ما بزودی می‌آید. هفته بعد از آن ویزای پاکستان هر دوی ما، به ایمیل ما ارسال شد.
ویزای پاکستان یک ویزای سه ماهه است برای یک بار ورود است که به شما اجازه می‌دهد به مدت ۳۰ روز در این کشور حضور داشته باشید. اگر تصمیم دارید مدت بیشتری در پاکستان باشید حتما به سفارت مراجعه کنید و آنلاین اقدام نکنید.
اگر تصمیم دارید برای گرفتن ویزا به سفارت پاکستان مراجعه کنید، تمام مدارک خود را با خود ببرید و بدون نیاز به گرفتن وقت قبلی می‌توانید در خود سفارت برای گرفتن ویزا اقدام کنید که در این صورت نیاز به یک دعوتنامه از سوی یک آژانس معتبر مسافرتی در پاکستان دارید.
پول پاکستان
واحد پول پاکستان روپیه پاکستان است که ارز خیلی قابل دسترسی خارج از پاکستان نیست. قبل از سفر به پاکستان من به صرافی و بانک‌های زیادی در لندن برای تبدیل پول رفتم که همه به اتفاق به من گفتند بهترین راه این است که پولم را در خود پاکستان تبدیل کنم.
شاید شما بتوانید در برخی از محدود صرافی‌های ایران پول پاکستانی پیدا کنید، اما از انجا که این پول فقط در کشور پاکستان ارزش دارد، توصیه می‌کنم ارز دیگری بگیرید و در پاکستان آن را تبدیل کنید. شما به راحتی می‌توانید دلار آمریکا، یورو و حتی پوند بریتانیا را در پاکستان تبدیل کنید. بهتر است پول خود را در فرودگاه اسلام‌آباد تبدیل نکنید، بلکه به صرافی‌های مرکز شهر اسلام‌آباد بروید تا با نرخ بهتری روپیه بگیرید.
اگر شما ویزا کارت یا مستر کارت دارید، توجه داشته باشید که همه دستگاه‌های خودپرداز در پاکستان کارت ویزا یا مستر را قوبل نمی‌کنند و تنها بعضی از آنها هستند که لوگوی ویزا و مسترکارت را دارند، به شما پول می‌دهند.
من به شما توصیه می‌کنم تا مقدار قابل توجهی پول نقد با خود ببرید چرا که دستگاه‌های خودپرداز تنها ۲۵ هزار روپیه در هر پرداخت می‌دهند و حدود ۴ تا ۵ دلار برای هر پرداخت شما را شارژ می‌کنند. بیشتر هتل‌های خوب اسلام‌آباد یا در نقاط دیگر پاکستان کارت ویزا و مستر را قبول می‌کنند، اما بسیاری از هتل‌ها فقط پول نقد می‌گیرند.
رزرو کردن هتل یا مهمان‌خانه در پاکستان
برای اقامت در پایتخت پاکستان، اسلام‌آباد، شما گزینه‌های مختلفی دارید. بستگی به بودجه‌ای که می‌خواهید در سفر خرج کنید می‌توانید هتل یا هاستل بگیرید. به طور کلی پاکستان کشوری ارزان است، اما هتل‌های پنج ستاره‌ای مثل ماریوت و سرنا همچنان گران هستند.
بیشتر هتل‌های اسلام‌آباد کارت ویزا و مستر کارت قبول می‌کنند و بعضی از هتل‌ها هم کارت آمریکن‌اکسپرت را قبول می‌کنند. بعضی از هتل‌ها را هم می‌توانید آنلاین رزرو کنید، اما بیشتر این هتل‌ها پرداخت آنلاین قبول نمی‌کنند و باید در محل هتل پول را بپردازید.
وضعیت در خارج اسلام‌آباد کاملا متفاوت است. اگر قصد دارید به شهرهای کوچک در پاکستان سفر کنید و در وب‌سایت‌های رزرو هتل جستجو کنید، تعداد بسیار محدودی هتل یا محل اقامت را پیدا می‌کنید. باید بدانید که بسیاری از هتل‌ها و مهمان‌خانه‌ها در وب‌سایت‌های رزرو هتل نیستند و حتی اگر هم آنها را پیدا کنید باز هم باید با هتل تماس بگیرید.
توصیه می‌کنم برای رزرو هتل و محل اقامت در خارج از اسلام‌آباد از آزانس‌های مسافرتی پاکستان یا راهنمای محلی کمک بگیرید. ما متوجه شدیم که گردشگران پاکستانی با تماس تلفن هتل رزرو می‌کنند که معمولا اینطوری قیمت هتل‌ها ارزان‌تر از قیمتی است که آنلاین می‌بینید.
برای مثال، ما دیروقت به سوات رسیدیم و راهنمای ما هتل لوکس پنج ستاره سرنا را برای ما رزرو کرد. ما اینقدر خسته بودیم که درباره قیمت هتل چیزی نپرسیدیم و مستقیم به اتاق رفتیم و خوابیدیم. صبح که بیدار شدیم آنلاین قیمت هتل را چک کردیم و متوجه شدیم قیمت اتاق ما که سوییت بود ۲۳ هزار روپیه یعنی ۱۴۵ دلار برای هر شب است. اما، وقتی که برای تحویل اتاق رفتیم متوجه شدیم که باید ۱۳ هزار روپیه یعنی ۸۳ دلار بپردازیم. تفاوت قیمت را می‌بینید. برای همین اصلا خجالت نکشید و از راهنمای محلی بخواهید تا هتل یا محل اقامتی که در نظر دارید را برای شما رزرو کند.
چه لباسی در پاکستان باید بپوشید؟
بر اساس قانون پاکستان، حجاب برای زنان اجباری نیست و مرد و زن بر طبق قانون هر چیزی که دوست دارند می‌توانند بپوشند. اما من به شما توصیه می‌کنم هرچه دوست دارید نپوشید. پاکستان یک کشور اسلامی و بسیار سنتی است. هم مردان و هم زنان باید در لباس پوشیدن مراقب باشند و نکاتی را رعایت کنند.
لباس مردان در پاکستان
بیشتر مردان پاکستان لباس‌های محلی می‌پوشند که شامل یک پیراهن بلند تا زانو و یک شلوار گشاد نخی است. اگر می‌خواهید شبیه مردمان محلی باشید شما هم می‌توانید این لباس محلی را بخرید و بپوشید.
اما، اگر پوشیدن لباس محلی را دوست ندارید، نگران نباشید شما می‌توانید شلوار و تی‌شرت بپوشید. پوشیدن شلوارک در برخی از مناطق اسلام‌اباد و منطقه موری رایج است، اما اصلا توصیه نمی‌کنم در مناطق و شهرهای مذهبی شلوارک بپوشید.
لباس زنان در پاکستان
زنان پاکستانی هم لباس محلی پاکستان را می‌پوشند و البته این لباس منطقه با منطقه می‌تواند متفاوت باشد. لباس محلی زنان پاکستان همانند لباس مردان یک پیراهن بلند با شلوار گشاد نخی است. تفاوت لباس زنان با لباس مردان پاکستان در رنگارنگ بودن و زیباتر بودن آن است.
شما هم اگر دوست دارید مثل زنان پاکستانی لباس بپوشید به راحتی می‌توانید این لباس‌ها را در هر بازاری در اسلام‌آباد تهیه کنید. اگر هم لباس محلی پاکستان نمی‌پوشید، حتما لباس گشادی که روی باسن‌تان را بپوشاند بپوشید و شلوارتان نباید تنگ و بدن‌نما باشد. البته می‌توانید به جای شلوار از دامن‌های بلند هم استفاده کنید. از پوشیدن تاپ‌های بدون آستین در خارج از اسلام‌اباد پرهیز کنید تا سفری با آرامش بیشتر داشته باشید.
در اسلام‌آباد شما دختران و زنان زیادی را می‌بینید که موهایشان را نمی‌پوشانند و روسری ندارند، اما این شرایط در همه مناطق پاکستان یکسان نیست. در برخی از مناطق پاکستان زنان نه تنها مو بلکه صورت خود را هم کامل می‌پوشانند.
به شما توصیه می‌کنم اگر نمی‌خواهید روسری سر کنید، حتما همراه خود روسری یا شالی داشته باشید که در صورت بازدید از برخی از مکان‌های مذهبی یا محله‌های مذهبی شال یا روسری را روی سرتان بیاندازید.
اینترنت و خرید سیم‌کارت در پاکستان
خرید سیم‌کارت در پاکستان برای خارجی‌ها خیلی راحت نیست. شما نمی‌توانید در فرودگاه سیم‌کارت بخرید، باید حتما به مکان‌هایی که به آن فرنچایز (Franchise) می‌گویند مراجعه کنید و با همراه داشتن پاسپورت سیم‌کارت تهیه کنید و اینترنت بخرید. البته من چون خیلی عجله داشتم و راهنمای تور ما سیم کارت اضافه داشت به جای خرید از سیم کارت راهنمای تور استفاده کردم و فقط پول اینترنت ماه را من دادم که حدود ۴ دلار برای ۳۰ گیگابایت اینترنت بود.
اگر قصد دارید به مناطق مختلف پاکستان سفر کنید، حتما قبل از خرید سیم‌کارت تحقیق کنید که کدام شرکت موبایل در آن منطقه آنتن می‌دهد.
یادتان باشد که اینترنت در پاکستان خیلی گران نیست و سرعت اینترنت هم مناسب است یعنی شما هم می‌توانید به راحتی ویدیو در اینستاگرام بگذارید یا با واتس‌اپ با خانواده‌تان صحبت کنید.
غذای پاکستانی
قبل از سفر به پاکستان نه من و نه برونو غذای پاکستانی را امتحان نکرده بودیم. ما نمی‌دانستیم که چه‌نوع غذایی در انتظار ماست، اما باید اعتراف کنم که ما هر غذای پاکستانی را که امتحان کردیم هم خوشمزه بود و هم اینکه بسیار لذت بردیم.
بعضی از غذاهای پاکستانی ادویجات زیادی دارند و تند هستند. اگر شما هم مثل من عادت به خودن غذاهای تند ندارید، حتما موقع سفارش دادن غذا بپرسید که کدام غذا تند نیست یا بخواهید که برای شما کمتر فلفل بزنند. نگران نباشید اینقدر غذاهای تنوع غذاهای پاکستانی زیاد است که مشکلی نخواهید داشت.
در غذاهای پاکستانی تقریبا مثل غذاهای خاورمیانه‌های گوشت زیاد استفاده می‌شود. غذاهای دریایی تنها در بخش‌هایی از پاکستان زیاد دیده می‌شود، اما استفاده از گوشت بره، گاو، بز و مرغ در پاکستان بسیار رایج است. اگر گیاهخوار هستید، باید بدانید که تعداد محدودی غذای گیاهی در پاکستان است.
در پاکستان مرکز توجه خواهید بود
باید یادتان باشد که در پاکستان تعداد توریست‌های خارجی یا حتی ایرانی بسیار بسیار کم است. به همین دلیل خیلی از پاکستانی‌ها عادت به دیدن گردشگران خارجی ندارند و وقتی خارجی می‌بینند متعجب می‌شوند و به توریست‌ها نگاه می‌کنند. شاید بهترین مثال ایران باشد که خیلی از ایرانی‌ها وقتی توریست‌های اروپایی را می‌بینند به آنها نگاه می‌کنند یا با آنها عکس یادگار می‌اندازند.
در پاکستان هم مثل ایران مردم خیلی مهمان‌نواز هستند و شما را مثل مهمان می‌بینند و برای چای یا حتی شام دعوت می‌کنند.
خیلی از مردم پاکستان انگلیسی را متوجه می‌شوند و انگلیسی صحبت می‌کنند و با شما مکالمه ای انگلیسی خواهند داشت. برای دست دادن هم مثل ایران مراقب باشید چون بعضی از مردم مذهبی با جنس مخالف دست نمی‌دهند.
اگر خیلی دوست ندارید مرکز توجه باشید، به شما توصیه می‌کنم مثل مردم پاکستان لباس بپوشید تا خارجی بودن شما کمتر مشخص باشد، اما باز هم به شما قول نمی‌دهم که کسی به شما نگاه نکند. البته این نگاه‌ها فقط از روی کنجکاوی است.
طبیعت زیبا و جاده‌های ناهموار و خراب
پاکستان طبیعت زیبایی دارد و در پاکستان کوه‌های بسیار زیبا و بلندی مثل کی‌دو قرار دارند. بسیاری از گردشگران برای کوهنوردی یا دیدن طبیعت به پاکستان سفر می‌کنند.
اما باید توجه داشته باشید که رفتن به طبیعت در پاکستان خیلی هم راحت نیست. زیرساخت‌های جاده‌ای بسیاری از مناطق پاکستان مناسب نیست به ویژه اگر به منطقه شمالی این کشور می‌روید باید از جاده‌های کوهستانی عبور کنید که نه تنها آسفالت نیستند بلکه هیچ حفاظی هم ندارند و خطرناک هم هستند. به دلیل نبودن جاده‌های مناسب سفرهای جاده‌ای در پاکستان ساعت‌ها طول می‌کشد.
اگر بنا دارید در سفر به پاکستان از مناطق مختلف این کشور دیدن کنید حتما زمان طولانی را برای سفرتان در نظر بگیرید. البته می‌توانید با هواپیما هم از نقطه‌ای به نقطه دیگر بروید، اما باید یادتان باشد که تعداد پروازهای داخلی در پاکستان محدود است و پروازها به دلیل شرایط بد هوایی خیلی از اوقات با تاخیر انجام می‌شود یا لغو می‌شوند.
با خود دستمال توالت ببرید
سرویس‌های بهداشتی عمومی پاکستان چه در فرودگاه و چه در مراکز خرید تمیز هستند و هم توالت فرنگی دارند و هم توالت ایرانی. اما دستمال کاغذی ندارند و فقط یک نفر که مسوول تمیز کردن سرویس بهداشتی است به شما دستمال توالت می‌دهد. بعضی وقت‌ها نظافتچی را پیدا نمی‌کنید یا می‌گوید که دستمال‌هایش تمام شده، به همین دلیل توصیه می‌کنم دستمال توالت همراه ببرید که خیالتان راحت باشد.
البته توالت‌های بین راهی پاکستان هم مثل توالت‌های ایرانی هستند و برای استفاده از آنها حتما نیاز دارید تا دستمال توالت همراه داشته باشید.
زباله‌های خود را به اسلام‌آباد برگردانید
زمانی که به مناطق مختلف و روستایی در پاکستان سفر می‌کنید متوجه می‌شوید که مشکل زباله در این مناطق بسیار بسیار جدی است. وقتی در طبیعت قدم می‌زنید می‌بینید که زباله‌های زیادی از جمله بطری‌های پلاستیکی، کیسه‌های پلاستیکی و دیگر زباله‌ها در طبیعت رها شده‌اند.
البته ما گروهی از مردم و جوانان را دیدیم که زباله‌ها را تا جایی که توان داشتند جمع‌آوری کردند، اما نمی‌دانستند با این زباله‌ها که مثل کوهی انباشته شده چه باید بکنند. چون مناطق روستایی پاکستان سیستم دفع زباله مناسب و بازیافت ندارند و باید زباله‌ها به شهرهای بزرگ انتقال داده شود که با توجه به نبود جاده‌های مناسب، هزینه حمل این زباله‌ها بسیار زیاد است.
مسلما پاکسازی کل این مناطق که در طی سال‌های آلوده شده‌اند، در سفر شما امکان‌پذیر نیست، اما شما می‌توانید با نگه داشتن زباله خود و برگرداندن زباله‌هایتان به اسلام‌اباد یا حتی به خانه خود، جایی که می‌دانید زباله بازیافت می‌شود، کمک زیادی می‌کنید.
بلیط هواپیمای خود را همراه داشته باشید
به دلایل امنیتی، افرادی که بلیط هواپیما ندارند، اجازه ورود به فرودگاه اسلام‌آباد را ندارند. ما که همیشه به میز ایرلاین مورد نظر می‌رفتیم و بدون نشان دادن بلیط بوردینگ پس را دریافت می‌کردیم برای ورود به فرودگاه و رفتن به میز چک‌این با مشکل روبرو شدیم.
متاسفانه، من سیم‌کارت راهنمای تور را پس داده بودم و اینترنت نداشتم تا بلیط خریداری شده را به مامور فرودگاه نشان دهم. خوشبختانه با رفتن به میز بریتیش ایرویز و کمک گرفتن از کارکنان بریتیش‌ایرویز ما موفق شدیم که بلیط را پرینت بگیریم و وارد فرودگاه بشویم و از پرواز جا نمانیم.
به همین دلیل توصیه می‌کنم بلیط پرواز را همراه داشته باشید، نیازی نیست پرینت بگیرید اگر روی موبایل هم نشان دهید، کافی است.